DobryCoach.pl

Młodzież jest specyficzną grupą odbiorczą coachingu, ze względu na wciąż rozwijający się układ nerwowy, brak stabilizacji emocjonalnej i kształtujące się postawy oraz wartości. Człowiek w tym okresie nie może zostać uznany za dorosłego i odpowiedzialnego człowieka, jednak nie jest już z całą pewnością bezradnym dzieckiem uzależnionym od pomocy dorosłych. Dlatego też pomoc skierowana na problemy młodzieży, musi być dostosowana nie tylko do ich potrzeb, ale przede wszystkim biorąca pod uwagę zmiany zachodzące w ich ciałach i umysłach, w trakcie wciąż trwającej socjalizacji.
Jednym z najważniejszych kroków, które należy podjąć już na samym wstępie pracy z młodym człowiekiem jest budowanie relacji i atmosfery akceptacji, dzięki czemu można zbudować poczucie zaufania oraz otwartości. Podejście obiektywne jest jednym z najważniejszych elementów procesu coachingowego, jednak w kontaktach z młodzieżą nabiera ono jeszcze większego znaczenia, ze względu na zaburzenia postrzegania samego siebie, charakteryzujące ten okres w życiu człowieka. Nastolatek sam nie akceptuje siebie, świata, autorytetów, dlatego pokazując mu akceptację i brak oceny ze strony coacha, można w sposób naturalny dawać podwaliny do zmian, które coach chce uzyskać w trakcie trwania całego procesu. Równie ważne jest autentyczne i aktywne słuchanie młodego człowieka, a także pozwalanie na błędy, dzięki którym nastolatek ma szanse zauważyć wpływ różnych czynników na swoje życie. Pomoc coachingową należy dostosować do okresu, przez który przechodzi młody klient i wszelkich zmian z nim związanych, np. ze zmianą szkoły z gimnazjum na liceum, zmian w ciele dojrzewającego człowieka, zmiany identyfikacji z grupą rówieśniczą. Aktywne słuchanie i branie pod uwagę zmian zachodzących w życiu nastolatka może ułatwić zrozumienie problemów i wdrażanie celów coachingowych .
Proces coachingowy w wsparciu młodego człowieka może być bardziej pomocny niż mentoring czy doradztwo ze względu na uznanie nastolatka za eksperta od jego własnego życia. Elastyczna relacja z obcym, jednak oparta na zaufaniu, pomaga młodemu człowiekowi sprawdzać się w działaniu, wyciągać odpowiednie wnioski, jednocześnie mogą wyrzucić z siebie wszelkie obawy i lęki, do których nie chcą się przyznać swoim rodzicom czy rówieśnikom, unikając w ten sposób negatywnej oceny lub konsekwencji. Dodatkowo proces coachingowy jest nastawiony na przyszłość, dzięki czemu nastolatek ma możliwość rozwijania w sobie postaw i umiejętności, które będą mu przydatne na etapie podjęcia nauki akademickiej lub szukania swojej pierwszej pracy. Dzięki temu człowiek, który wchodzi w dorosłość ma poczucie większej kontroli nad swoim życiem, a także potencjalnymi przeszkodami, z którymi może się spotykać w późniejszych okresach życia prywatnego i zawodowego.
Jednym z założeń coachingowych, które może dawać satysfakcjonujące wyniki pracy z młodzieżą jest podejście skoncentrowane na rozwiązaniach, które kieruje się kilkoma prostymi zasadami. Mianowicie w tym podejściu klient i coach:
1. „wspólnie koncentrują się na sukcesach w procesie uczenia się. Osoba wspierająca pomaga podkreślić to, z czym klient sobie radzi, jakie ma możliwości i mocne strony, co pozwoli zbudować motywację i siły do osiągnięcia celu.
2. wierzą, że to sam klient zna odpowiedzi na swoje pytania i sposoby rozwiązania swoich problemów.
3. dzielą odpowiedzialność w rozmowie. Klient jest ekspertem od swojego życia, który wie, co mu służy i co jest dla niego ważne. Osoba wspierająca pyta, słucha, sprawdza, czy dobrze rozumie, i jest „akuszerem narodzin pomysłów” oraz rozwiązań, które są w kliencie.
4. wspólnie koncentrują się na tym, co jest tu i teraz, budując przyszłość klienta.
5. traktują przeszłość jako skarbnicę wiedzy i pozytywnych doświadczeń, jakie posiada klient.”1
Dzięki takiemu podejściu coach ma możliwość akcentowania mocnych stron i zasobów młodego człowieka, dzięki czemu może zbudować relacje oparte na zaufaniu, co będzie skutkowało lepszą współpracą między stronami. Jednocześnie to nastolatek bierze odpowiedzialność za swoje decyzje i podejmowane działania. Wspólne poszukiwanie rozwiązań pozwala na wykorzystanie energii i potencjału klienta.
Niezwykle ważnym w procesie coachingowym jest informacja zwrotna dana w odpowiednim momencie. Szczególnie dla młodego człowieka, który nie ma jeszcze wystarczająco dużo własnych doświadczeń i nie wie jak interpretować swoje przemyślenia czy działania. Coach musi brać pod uwagę użyteczność przekazywanych informacji, a także ich jasność w odbiorze. Powinien także rozpatrzyć czy klient jest w stanie przyjąć feedback, czy ma odpowiednie zasoby i umiejętności, aby móc go właściwie zinterpretować.2
Aby przeprowadzać proces coachingowy w sposób efektywny coach musi zadbać o kilka istotnych elementów, sprzyjających współpracy z coachowanym. Na te elementy składają się: dopasowanie rytmu oddychania i tonu głosu, dopasowanie wartości i uznanie przez strony wspólnych zainteresowań, aktywne słuchanie, stosowanie otwierających pytań, werbalne zmiękczacze, organizacja przestrzeni fizycznej i umiejętność dawania przestrzeni. Są to narzędzia, które wspierając proces coachingowy budują relacje z młodym człowiekiem i dają mu poczucie bezpieczeństwa i zaufania. Coach musi wykazać się cierpliwością i zrozumieniem w kontaktach z dojrzewającym człowiekiem, a każda inicjatywa ułatwiająca nastolatkowi mówienie o swoich problemach jest niezwykle ważna.
W procesach nie tylko coachingowych, ale w ogóle dotyczących młodzieży dorosłe osoby dla zachowania jak najlepszych warunków współpracy powinny dostosować się do „świata”, w którym młode osoby funkcjonują. Daje to nie tylko lepsze podłoże do budowania relacji, ale także sposoby i narzędzia do właściwego rozpoznania potrzeb i problemów młodych osób. Najważniejsze w rozpoczęciu całego procesu jest nastawienie i sposób myślenia o młodzieży. To właśnie te czynniki czasami stają się największymi blokadami w kontaktach między dorosłymi osobami i nastolatkami. Często zachowanie młodych ludzi jest postrzegane przez starszych w sposób krytyczny i negatywny, jako działania niedojrzałe, zbyt emocjonalne i nie przemyślane. Jednak w tych osądach pomija się fakt, że młodzież nie ma jeszcze odpowiedniego aparatu do modelowania swoich działań, złożonego z przeżytych doświadczeń i wiedzy, która z nich płynie. Nastolatek dopiero uczy się zasad, norm i granic, należy pozwolić mu na podejmowanie prób oraz sprawdzanie własnych umiejętności. Dlatego tak ważne w pracy z młodzieżą jest zachowanie obiektywizmu i zaakceptowanie reguł, które obowiązują w świecie nastolatków. Coach powinien wsłuchiwać się uważnie w treści przekazywane przez młodego klienta i traktować go jak partnera w interakcji, a nie podopiecznego.
Motywacja do angażowania się w cały proces coachingowy młodego człowieka jest niezwykle ważna, musi on sobie zdawać sprawę z tego, że jest odpowiedzialny za wszelkie działania związane z osiąganiem własnych celów. Poczucie brania kontroli za własne życie, może spowodować większą chęć do współpracy, a także większą otwartość na doświadczenia, co może pomagać w niwelowaniu zaburzeń postrzegania samego siebie. Także okazywanie szacunku dla poglądów, które nastolatek powiela wspiera budowanie jego tożsamości i pozytywnej asertywności, dzięki czemu jednostka może lepiej funkcjonować w grupach rówieśniczych i unikać zachowań ryzykownych. Coach musi sobie uświadomić różnice, które w naturalny sposób dzielą ludzi dorosłych i młodzież, dzięki czemu łatwiej mu będzie zrozumieć i współpracować z coachowanym, a klient będzie czuł się swobodnie, dzięki czemu proces coachingowy będzie mógł przebiegać w sposób prawidłowy.3



1 Wspieraj młodzież coachingowo, www.erasmusplus.org.pl/wp-content/uploads/2014/02/pajp_vi_coaching.pdf, 27-05-2016

2 Coaching youth initiatives guide,
http://www.mlodziez.org.pl/publikacje/coaching-youth-initiatives-guide
, 27-05-2016

3 Zob.: Skuteczna praca z młodzieżą. Przewodnik po partycypacji młodzieży, www.mlodziezmawplyw.org.pl%VTPATH%publikacje/Skuteczna_praca_z_mlodzieza.pdf, 27-05-2016.