DobryCoach.pl

Co to jest poczucie własnej wartości

Tożsamość. Poczucie, że wiesz kim jesteś, czego oczekujesz od życia od ludzi i relacji. Znasz siebie. Potrafisz przewidywać swoje zachowania, planować i realizować cele. Kiedy na drodze do realizacji planów, doświadczasz przeszkód, radzisz sobie z nimi, ponieważ masz na tyle silne wsparcie w sobie, że nie załamiesz się pod ciężarem niepowodzenia. Gdy pomimo starań, coś się nie udaje, nie odbierasz tego, jako osobistej porażki, lecz szukasz innych możliwości, sposobów i dróg. Czasami nie jedna droga prowadzi do celu i niekoniecznie ta, którą widać, jako pierwszą i najwygodniejszą. W trakcie Twojego życia, poznajesz wielu różnych ludzi. Nie każdy musi się z Tobą zgadzać. Wysokie poczucie własnej wartości pozwala na to, by akceptować ludzi o odmiennym sposobie myślenia. Jednak pozwala ono również poczuć, kiedy granice systemu wartości są przekraczane, tak, aby nie postępować wbrew sobie. Wysoka pewność siebie, pomaga w komunikowaniu się w sposób asertywny oraz stawianiu wymagań. Jeśli dobrze znasz siebie, to potrafisz zauważyć, gdy ktoś próbuje nakłonić Cię do zrobienia czegoś na co nie masz ochoty. Dostrzeżesz również ewentualne próby manipulacji. To jest trochę tak, jakby posiadać sygnalizator z kilkoma rodzajami i kolorami świateł. Kiedy zapali się czerwone zatrzymujesz się, zastanawiasz, nie brniesz dalej, gdy pali się czerwone światło z tyłu głowy. Poczucie własnej wartości jest umiejętnością, rozróżniania tego co jest dobre a co może zaszkodzić. Jest również, niczym tarcza ochronna. Jeśli wiem kim jestem i czego chcę to opinia innego człowieka nie sprawi, że nagle zmienię zdanie dotyczące ważnych dla mnie kwestii życiowych. Gdy poczucie własnej wartości jest wysokie, kompleksy nie istnieją. Nie masz kompleksów, gdyż one wynikają z niskiej samooceny. Wysoka samoocena sprawia, że w zdrowy sposób funkcjonujesz w społeczeństwie i w grupach społecznych. W zdrowy mam tu na myśli szanujący drugiego człowieka z całą jego odrębnością. Wyrażasz akceptację, co wcale nie oznacza, że popierasz. Możesz mieć odmienne zdanie, ale szanujesz suwerenność innych ludzi. Popełniasz błędy, jak wszyscy, ale potrafisz przeprosić i przyznać się do błędu. Aż wreszcie umiesz kochać siebie w taki sposób, że potrafisz stawiać granice, ponieważ wiesz kim jesteś i wiesz, co jest dla Ciebie odpowiednie a co może Ci zaszkodzić. Masz wsparcie w sobie. Masz siłę, która daje ukojenie w trudnych chwilach. Potrafisz również spojrzeć na sytuację tak, by dostrzec w niej coś pozytywnego lub nową perspektywę. Bądź swoim najlepszym przyjacielem, gdyż właśnie na tym polega wysokie poczucie własnej wartości. W następnej części artykułu pragnę pochylić się nad kwestiami, które są pogromcami mocnego poczucia własnej wartości.

Dzieciństwo

Gdy jesteśmy dziećmi, jesteśmy podatni, wrażliwi. Wchłaniamy z otoczenia nową wiedzę, reakcje, zachowania. Uczymy się od autorytetów. W tym wypadku od rodziców, nauczycieli, rówieśników. Jako dziecko dzielimy życie pomiędzy dom i szkołę. Oba te środowiska kształtują nas w wieku dziecięcym. Jaki mamy wpływ na otoczenie w którym jesteśmy? Żaden. Dobrze, gdy rodzice wspierają, mówią dobre słowo, chwalą, doceniają i zauważają każdy, nawet mały postęp, mały sukces swego dziecka. Wtedy czuje się ono bardziej szczęśliwe, chętniej uczy się i łatwiej stawia czoła trudnościom. Wtedy również prawidłowo zaczyna kształtować się jego poczucie własnej wartości, już w dzieciństwie. Natomiast w domu, gdzie jest dużo krytyki, zbyt wiele zwracania uwagi, dziecko stara się być jeszcze lepsze, aby zadowolić rodziców. Jednak w pewnym momencie, zaczyna odczuwać smutek i poczucie winy, że nie jest w stanie sprawić, by rodzice cieszyli się z jego postępów. Może również brać winę na siebie za trudną sytuację w domu rodzinnym. Wtedy odczuwa, że nie da rady sprostać oczekiwaniom i wymaganiom i wówczas, ten stan w dużym stopniu wpływa na to, co myśli o sobie samym. Jeśli często ma takie odczucia, to w dorosłym życiu prawdopodobnie to odczucie, będzie wracać do niego pod postaciom niskiej pewności siebie i takiej myśli: "czuję, że nie dam rady". W dzieciństwie istotna jest pochwała dziecka, zauważanie jego starań, wspieranie go. W tym miejscu przytoczę prosty, ale wymowny przykład: dziecko znalazło na ulicy bezdomnego kota, jako, że lubi takie zwierzęta, chciało mu pomóc i przyniosło go do domu. Reakcja rodzica jest następująca: krzyczy na dziecko i mówi mu, że w tym domu nie ma miejsca dla kota i trzeba go natychmiast zabrać i wyprowadzić na zewnątrz. Jak myślicie, co dziecko poczuje w takiej sytuacji? Poczucie winy, że popełniło błąd, że zrobiło coś złego, że chciało uratować zwierzaka. Jaka powinna być prawidłowa reakcja rodzica w tej sytuacji? Zastanówcie się przez chwilę. Ja uważam, że dziecko powinno otrzymać zrozumienie i pochwałę za dobre chęci.
Również szkoła i postawy nauczycielskie mają wpływ na kształtowanie dziecięcego poczucia własnej wartości. To, na jakie postawy i zachowania nauczyciel zezwala w szkole. Jaką postawę prezentuje samym sobą wobec dzieci. Jak dobiera słowa i jakie reakcje okazuje wobec ucznia. Czy pokazuje mu wyższość, autorytet, czy też jest wzorcem profesjonalistą, którego uczeń chce naśladować. To wszystko ma znaczenie w kontekście kształtowania się pewności siebie.

Adolescencja i rówieśnicy

W okresie dorastania kształtuje się tożsamość. Będąc nastolatkiem, zastanawiasz się, kim jesteś i dokąd zmierzasz. Czasami porównujesz się z rówieśnikami. Czasami możesz odczuwać kompleksy, najczęściej na punkcie swojego wyglądu lub warunków otoczeniowo-bytowych. A to, obniża poczucie pewności siebie. Dobrze, jeśli otaczasz się przyjaciółmi, którzy wspierają a nie krytykują. Większość nastolatków ma idola lub widzi w kimś, komu chce dorównać autorytet. Ludzie, którymi jesteśmy zafascynowani mają na nas wpływ bezpośredni lub pośredni. Mają wpływ na kształtujące się w okresie dojrzewania poczucie własnej wartości.

Kompleksy, czyli jak oceniasz siebie?

Z czym kojarzy Ci się słowo ocena? Z czymś, co stresuje z punktowaniem? Dlaczego więc codziennie oceniasz siebie? Na przykład poprzez myśli typu: „nie udało mi się, „można było lepiej…”, „jestem za bardzo…”, „to wszystko moja wina” i wiele innych samokrytycznych negatywów. Jak się czujesz z takimi myślami? Czy one motywują? Nie, raczej odbierają chęci do działania. Niech więc wzrośnie Twoja samoakceptacja i wyrozumiałość. Może nie ma ideałów, ale po co szukać w sobie wad? Każdy ma zalety, czy nie lepiej właśnie ich poszukać? Doceniaj siebie każdego dnia. Spójrz na swoje życie, jak na całokształt. Wyraź uznanie. Mniej oceniaj, więcej akceptuj. Staraj się myśleć pozytywnie. Dbaj o siebie. Nie porównuj się z innymi ludźmi chyba, że działa to na Ciebie mobilizująco, bo w przeciwnym razie, jeśli wpędza Cię w kompleksy, to unikaj porównań. Kompleksy mogą dotyczyć wyglądu lub cech charakteru. To coś, czego nie akceptujesz, nie lubisz. Jednak większość cech podlega zmianie. Możesz zmienić to, na punkcie czego masz kompleks, a jeśli jest to coś, czego nie da się zmienić, spróbuj zaakceptować a nawet polubić. Może właśnie to „coś” czyni Ciebie kimś wyjątkowym? Gdy zaakceptujesz to, czego zmienić nie możesz, odczujesz ulgę, a ta ulga wzmocni Twoją pewność siebie. Zauważ, że wśród sławnych ludzi czasami w ich wyglądzie lub zachowaniu wyróżnia się jakaś szczególna cecha. Jedna specyficzna cecha, która może pomóc w różnego rodzaju sytuacjach. Wystarczy odpowiednio ją wykorzystać, gdyż to, co uważasz za kompleks, może być Twoim atutem.

Zasłyszana opinia i krytyka

Każdy człowiek słyszy sporo oceny i krytyki. Czasami krytyka jest konstruktywna, czyli taka, która, może być bodźcem do pozytywnej zmiany w Twoim życiu, która sprawi, że otworzysz oczy i spojrzysz z nowej perspektywy na jakąś kwestię. Taki rodzaj krytyki nie przekracza granic ani Twojego prawa do wyboru. Jednak chyba częściej słyszymy oceny i opinie, które są własnym punktem widzenia oceniającego. To znaczy wynikającym z wewnątrz jego świata z jego mapy. Takie opinie mogą mocno dotknąć, ale też często nic wartościowego nie wnoszą. Są one wyzwaniem dla poczucia własnej wartości. Gdy zbyt mocno przeżywasz cudzą opinię, to twój system wartości może zachwiać się. Naucz się filtrować opinię i krytykę zanim weźmiesz ją na siebie. Kieruj swoją uwagę na taki rodzaj krytyki, który uznasz za konstruktywny. Jednak, by umieć rozróżnić, która opinia jest użyteczna a która nie, potrzebujesz wysokiej świadomości siebie i wiedzy.

Poczucie winy. Niezrealizowane cele, plany i marzenia

Rozpamiętywanie przeszłości, tego co mimo szczerych i dobrych chęci nie udało się, nie ma sensu. Przeszłości nie zmienisz. Możesz wyciągać wnioski, uczyć się na błędach. Poczucie winy jest pogromcą poczucia własnej wartości. Dlatego wybacz sobie i żyj kierując swoje myśli ku przyszłości. Przeszłość zostaw przeszłości i traktuj ją, jako wspaniałe doświadczenie. Wyciągaj wnioski, ale nie rozpamiętuj. Dąż do realizacji celów. Z marzeń twórz realne, terminowe cele. Planuj i działaj. Myśl powstaje pierwsza. Myśli i pomysły zapisuj, zastanawiaj się nad nim. Jeśli uznasz, że są warte realizacji, przygotuj się do działania. Konsekwencja w działaniu jest ważna oraz wytrwałość. Nie zawsze prosta droga prowadzi do celu, czasami nigdzie nie prowadzi. Pojawiają się zakręty życiowe, dylematy. Nigdy nie strać z oczu tego kim jesteś i swojego życiowego celu. Wzmocnij swoją pewność siebie myśląc dobrze o sobie, doceniając siebie za każdy sukces. I pamiętaj, że nie wszystkie cele musisz osiągnąć, czasem cel jest po to, by Cię czegoś nauczyć, ale i to jest Twoim małym sukcesem. Uwierz w siebie i troszcz się o siebie każdego dnia, bo jesteś wartościową istotą.